Ngô Trần Hải An: “Mỗi người cần phải thử tất cả những gì mà mình thích vì khi còn trẻ chúng ta có rất nhiều cơ hội để sửa sai.”

Ngô Trần Hải An còn được nhắc đến với tên gọi travel blogger "Quỷ Cốc Tử", anh sở hữu một "gia tài" đồ sộ với hành trình khám phá hơn 40 quốc gia, gặp mặt tổng thống Nga, Mỹ, Canada, Đức giáo hoàng… và nhiều người nổi tiếng trên thế giới.

Chỉ riêng trong năm 2019, Hải An đã có tới khoảng 152 ngày ở nước ngoài và hơn 90 chuyến bay. Đâu ai ngờ được chàng trai từng trượt đại học, bị cho rằng là “kẻ lông bông” giờ đây lại trở thành một phóng viên ảnh tài năng và có những trải nghiệm đáng mơ ước tại nhiều quốc gia trên thế giới.

Trốn tránh lời bàn tán nhưng gặp phải đam mê

18 tuổi, Ngô Trần Hải An biết tin mình trượt đại học và gặp phải vô số áp lực từ gia đình lẫn những lời gièm pha từ bên ngoài. Quyết định trốn tránh vấn đề, Hải An tạm "né" ra nhà chú và rong ruổi khắp Nha Trang. Suốt 2 tháng, chàng trai lang thang ở làng chài, tập đi câu mực với ngư dân và bắt đầu có cảm xúc về những chuyến đi. Một năm sau, Hải An đậu đại học Khoa Công nghệ thông tin và trở lại con đường học tập.

Đam mê dịch chuyển bắt đầu hình thành trong chàng trai trẻ và thôi thúc anh bắt đầu chuyến đi đầu tiên ở Hội An, vào năm 2001. Lúc đó, vì kinh phí vẫn còn hạn chế, Hải An cùng 6 người bạn quyết định đi nhờ xe, ăn mì gói và lang thang lên tận Lào Cai, Sapa… Nhưng cũng nhờ đó, anh gặp được những thứ mới mẻ và học được nhiều điều: "Nhớ lại lần đó, chúng tôi bắt xe đi qua đèo Hải Vân, nửa đêm mới biết dân xế nghiện xì ke, tiêm chích công khai. Cả 8 người sợ quá, không dám ngủ. May mà không sao, hôm sau lại đi tiếp. Trong một ngày thay đổi từ địa điểm này qua địa điểm khác, gặp nhiều văn hóa vùng miền, từ đồng bằng đến miền núi, vùng biển, rồi vùng rừng… cảm xúc rất khác nhau".

Kể từ chuyến đi đó, thú đam mê phượt bắt đầu trỗi dậy. Hải An bắt đầu lập ra kế hoạch khám phá, ban đầu là đến những vùng lân cận vào cuối tuần, sau đó là đi khắp các tỉnh thành dựa vào mối quan hệ, bạn bè giúp đỡ. Dần dần, không có tỉnh thành nào là anh chưa từng đi qua, anh cũng không nhớ nổi mình đã có bao nhiêu chuyến đi và gặp bao nhiêu người.

Càng đi đến nhiều nơi, Hải An càng gặp được những con người thú vị và mở mang tâm trí, lĩnh ngộ được nhiều chân lý cuộc sống. Thế nhưng, những tưởng phượt chỉ dừng lại ở mức là một sở thích, một thú vui, Hải An khiến nhiều người bất ngờ khi anh quyết định nghỉ việc để theo đuổi đam mê. Anh chọn cách đánh đổi, một cuộc sống ổn định cùng công việc tối để đối mặt với những lo lắng từ gia đình và những gánh nặng gièm pha của xã hội.

Nhiều người khuyên Hải An từ bỏ đam mê và xin một công việc ổn định, nhưng anh vẫn kiên quyết: "Tôi phải làm chủ cuộc đời mình. Tôi nghĩ cuộc đời mỗi người đều có bước ngoặt mà tự mình mới hiểu được ý nghĩa của nó là gì. Vì vậy tôi kiên nhẫn theo đuổi con đường của mình, thậm chí là phải đánh đổi bằng cả mạng sống”.

Đam mê khám phá nhưng không liều lĩnh

Nhiều người cho rằng Hải An vô cùng liều lĩnh khi từ bỏ công việc và rong ruổi khắp mọi miền đất nước, nhưng với anh, đó là những trải nghiệm vô cùng quý giá. Anh quyết định đặt ra cho mình những nguyên tắc, định hướng rõ ràng về mục tiêu cần hướng tới. Đối với những chuyến đi nguy hiểm như chinh phục Mốc biên giới 79 cao nhất Đông Dương, mốc 42 cao thứ hai Đông Dương, cực đông, núi Tà Chì Nhù, Hòn Hải... Hải An luôn chuẩn bị rất kỹ từ việc tập luyện sức khỏe đến kiến thức khu vực, các mối quan hệ có thể giúp đỡ anh trong hành trình.

Thói quen chuẩn bị kỹ lưỡng trước mọi hành trình chinh phục những cung đường phượt dần trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của anh. Sau thời gian làm nhiều công việc như: nhân viên IT, marketing, giám đốc kinh doanh, startup quán cà phê… Anh bắt đầu tìm thấy nhiều cơ hội phát triển sự nghiệp với nghề báo. Đặc biệt, công việc này còn có thể giúp anh vừa được thỏa mãn đam mê trở thành travel blogger.

Hải An đặt ra mục tiêu rất rõ ràng cho mình, đó là trở thành một phóng viên ảnh nổi tiếng để có cơ hội được trải nghiệm nhiều nơi, gặp gỡ nhiều người và phát triển bản thân. Hải An luôn trân trọng từng cơ hội và phát triển chúng mà không hề bó buộc mình trong một không gian nhất định. “Tôi đã làm việc rất nhiều. Tòa soạn giao chụp gì cũng chụp, không ngại khó, ngại khổ. Chụp nhiều lĩnh vực khác nhau để có cơ hội trải nghiệm, thu lượm được nhiều kiến thức. Tôi luôn tin rằng, khi làm bất kì việc gì, bạn hãy làm chúng một cách chân thành, cơ hội và thành công sẽ đến”, anh nói.

Đối với những mục tiêu nhỏ hơn, Hải An vẫn đưa ra từng bước đi chắc chắn. Nếu muốn chụp ảnh tổng thống Nga Vladimir Putin, tổng thống Mỹ Donald Trump, cựu tổng thống Obama, thủ tướng Canada Trudeau... anh phải hoàn thành tốt những công việc đã được giao, không ngừng trau dồi thêm kinh nghiệm. Sau đó, anh sẽ tìm cách xin cấp phép tác nghiệp và rèn luyện bản thân để hiện thực hóa nó. Anh cho rằng: "Mình cứ làm từ những điều nhỏ tự nhiên sẽ thành những mục tiêu lớn. Nên chia nhỏ những mục tiêu của mình ra để làm, một mặt xây dựng mối quan hệ, một mặt nâng cao kỹ năng bản thân, 1 mặt tìm hiểu thông tin đầy đủ. Tất cả kết hợp lại sẽ đạt được mục tiêu".

Trong từ điển của Hải An chưa bao giờ có hai chữ “bỏ cuộc”, anh vẫn luôn cho rằng bản thân cần nỗ lực hết mình để làm việc. Vì thế, dù có thất bại, anh sẽ không có gì day dứt và tìm một hướng khác. Anh quan niệm: "An thấy rằng mọi thứ đối với An đều tích cực, kể cả những thất bại. Vì cuộc sống luôn có 2 mặt, cái xấu cũng sẽ cho mình những giá trị trải nghiệm. Đâu phải lúc nào bay lên trời cũng tốt, đôi khi thử nhảy bungee xuống vực sâu cũng cho mình một trải nghiệm khác. Dù thành công, thất bại hay những cung bậc cảm xúc có thế nào thì cũng là những điều tích cực đối với chính mình".

Dần dần, anh nhận được sự tin tưởng của tòa soạn và giao cho những đề tài khó ở nước ngoài. Ai có thể ngờ được chàng trai trượt đại học năm ấy từng bị gọi là một kẻ vô công rồi nghề lại được gặp đức giáo hoàng, chụp những trận đấu bóng của Cristiano Ronaldo, chụp các đội bóng nổi tiếng Manchester United, Liverpool, Juventus... hay gặp các thủ tướng, nguyên thủ quốc gia.

Sau hơn 18 năm khám phá trên những cung đường trong và ngoài nước, Hải Anh khiến nhiều người phải trầm trồ với “gia tài” đồ sộ là những chuyến đi. Anh đến nhiều nơi trên thế giới, đặt chân đến những vùng đất lạ như: Jerusalem, Jordan, Ai cập, Israel, Palestine, lặn ngắm cá mập trắng săn mồi, bay khinh khí cầu trên bầu trời Cappadocia, Lang thang trên những núi tuyết ở Pakistan, đến những vùng đất hoang sơ ở New Zealand.

Thế nhưng, điều khiến anh tự hào nhất chính là sự thay đổi trong chính con người mình. Từ một chàng trai sốc nổi, ít chia sẻ, ít lắng nghe, Hải An dần học được cách yêu thương, đồng cảm. Anh chia sẻ: "Chính những chuyến đi đã cho tôi gặp những con người mới, họ dạy cho tôi nhiều bài học hay. Như chuyện tôi xém chết trên đường leo cột mốc 42 và được người khác cứu, tôi thường hỏi vì sao những người xa lại lại tốt với mình như vậy. Những được mất của cuộc đời và nhiều thứ khác khiến tôi biết lắng nghe, biết bỏ qua nhiều thứ, bớt sân si".

Sau mỗi chuyến đi, quan niệm và cách nhìn nhận cuộc sống của Hải An cũng dần thay đổi tốt hơn. Từ những chuyến đi chơi đơn thuần là thỏa mãn đam mê, Hải An đã biến chính sở thích của mình thành một phần công việc, kết hợp với những chuyến đi công tác. Nhờ đó, anh không chỉ có thể kiếm được tiền lo cho gia đình mà còn tiếp tục duy trì ngọn lửa đam mê. "18 năm trước tôi đi để tìm kiếm những khung cảnh đẹp, những điều mới mẻ. Nhưng giờ tôi không còn quan trọng những thứ đó, bây giờ tôi đi để gặp những con người mới, trò chuyện với họ để được lắng nghe những câu chuyện thú vị", Hải An cho biết.

Như mũi tên lao thẳng về phía trước bất chấp những khó khăn, chướng ngại vật, Hải An đã lên sẵn cho mình những kế hoạch tương lai. Anh sẽ tiếp tục công việc của một travel blogger để đi chia sẻ những câu chuyện, gặp gỡ những con người, những điều thú vị trong cuộc sống. Bên cạnh đó, anh vẫn hoàn thành công việc của một phóng viên ảnh để được tác nghiệp trong những sự kiện lớn trên thế giới như World Cup 2022 sắp tới, Lễ trao giải Grammy, Oscar và sẽ mở một homestay nho nhỏ để kết giao gặp gỡ bạn bè.

Từ những kinh nghiệm mà bản thân đã trải qua, Hải An rút ra rất nhiều bài học và phương châm cuộc sống mà những người đang chập chững bắt đầu theo đuổi ước mơ cần ghi nhớ:

1. Tận dụng sức mạnh của tri thức

"Điều mà An cảm thấy hối tiếc là hồi đó mình đã không nỗ lực học tập, vì mình lười. Mình không cố gắng cho việc học tập. Nếu ngày trước mình cố gắng hơn 1 chút thì có thể hiện tại mình đã có những cơ hội lớn hơn và An có thể đi nhanh hơn hiện tại", Hải An chia sẻ.

Vì thế, dù chúng ta muốn lập nghiệp hay làm bất cứ điều gì thì vẫn cần phải có tri thức. Việc học có thể không bắt buộc phải ở giảng đường đại học mà còn ở có thể từ những môi trường khác. Thế nhưng, đừng nghĩ là ra đời, trường đời sẽ dạy ta những điều quan trọng. Tri thức từ môi trường giáo dục chính thống sẽ cho ta những nền tảng vững chắc để bước vào đời.

2. Tìm kiếm sự giúp đỡ về mặt tri thức

Việc kết giao nhiều bạn bè sẽ giúp chúng ta học hỏi thêm nhiều kiến thức. Nếu muốn tìm hiểu về lĩnh vực nhiếp ảnh, hãy học cách kết bạn với những người trong lĩnh vực đó, chủ động tham gia các hội nhóm, tham gia workshop. Khi chúng ta có cơ hội gặp gỡ nhiều người, những điều mới mẻ sẽ dần được xuất hiện. Theo Hải An, nhờ được gặp gỡ nhiều hoàn cảnh, lắng nghe những câu chuyện cuộc sống của những người xung quanh mà anh đã học được các lắng nghe và luôn nhận được sự giúp đỡ lúc cần thiết.

3. Đừng ngại "thử"

Với những người bắt đầu lập kế hoạch cuộc đời việc cần phải làm là phải thử. Hải An cho rằng: "Mỗi người cần phải thử tất cả những gì mà mình thích vì khi còn trẻ chúng ta có rất nhiều cơ hội để sửa sai. Dành ra 1 năm, 2 năm hoặc 3 năm thử tất cả mọi thứ để tìm ra đâu là đam mê thực sự, đâu là sở trường thực sự, đâu là cái phù hợp với năng lực của mình. Để rồi sau 3 năm sai sót bạn sẽ có 1 con đường đúng đắn để đi. Chứ không phải đi 5 năm, 7 năm rồi mới nhận ra mình không phù hợp thì tất cả đã quá muộn màng”.

4. Hãy cứ mơ mộng về những điều "vượt sức"

Mơ mộng hão huyền thì không nên nhưng mơ mộng thì hoàn toàn nên. Chúng ta có thể mơ mộng về 1 điều gì đó vượt qua sức mình. Bởi vì ngay thời điểm hiện tại có thể chúng ta không thể nhưng không có nghĩa 5 năm hay 10 năm sau điều đó không thể. Khi đang đứng ở vị trí hiện tại, chúng ta bị giới hạn về tầm nhìn nhưng không có nghĩa sẽ bị giới hạn về năng lực.

Tuy nhiên, chỉ có đam mê mới giúp chúng ta đi đúng hướng và vượt qua chướng ngại. Chọn đúng đam mê trên đúng năng lực sở trường cùng sự nỗ lực sẽ giúp chúng ta đạt được ước mơ.

5. Không ngừng chiến đấu với chính mình

Những thành công trước mắt chưa chắc sẽ kéo dài đến tương lai, chúng ta cần nỗ lực mỗi ngày, chiến đấu với bản thân và chấp nhận những cái mới. Triết lý thực tế của cuộc sống chính là chúng ta đang già đi khi mọi thứ đang dần trẻ hóa, chính vì thế mà chúng ta lại cần bỏ nhiều sức lực, làm mới mình và học hỏi nhiều hơn.

Nguồn: http://vannghetre.com.vn/ngo-tran-hai-an-moi-nguoi-can-phai-thu-tat-ca-nhung-gi-ma-minh-thich-vi-khi-con-tre-chung-ta-co-rat-nhieu-co-hoi-de-sua-sai-6566.html

Latest Magazine

Giám đốc phát triển toàn cầu của Haravan - Tony Hà: “Nếu muốn thăng tiến nhanh cần cất ngay điều khiển TV vào tủ, tắt màn hình điện thoại, và cầm một cuốn sách vĩ đại lên đọc”

Khởi nghiệp | The Business Issue

Empowerment #EP.2
Giám đốc phát triển toàn cầu của Haravan - Tony Hà: “Nếu muốn thăng tiến nhanh cần cất ngay điều khiển TV vào tủ, tắt màn hình điện thoại, và cầm một cuốn sách vĩ đại lên đọc”

Chinh phục nhiều cột mốc mới trong sự nghiệp nhưng khi đại dịch đến, giám đốc phát triển toàn cầu của Haravan dường như sụp đổ vì mọi thứ không còn diễn ra theo dự tính và kế hoạch nữa. Nhưng anh chọn suy nghĩ tích cực hơn, thay đổi cách làm mới để phù hợp hơn với hoàn cảnh. Nhờ đó mà anh vẫn duy trì được dự định ban đầu cho doanh nghiệp qua các giải pháp tiếp tục xử lý công việc từ xa một cách khoa học và hiệu quả đáng kinh ngạc.

Đoàn Kiều My: ‘Sự dũng cảm, không ngần ngại vượt qua vùng an toàn của bản thân là cách thông minh nhất để đạt được thành công’

Quyền lực mềm | The Technology Issue

Inspiring Challenges #EP.8
Đoàn Kiều My: ‘Sự dũng cảm, không ngần ngại vượt qua vùng an toàn của bản thân là cách thông minh nhất để đạt được thành công’

“Đến một ngày, chúng ta sẽ nhận thấy định nghĩa về bản thân không còn đúng và đủ. Tôi hoàn toàn sống “vô thần” tới năm 28 tuổi, sau đó gặp “Mid life crisis” (khủng hoảng tuổi trung niên). Có vẻ như mọi việc diễn ra khá sớm, nhưng nó khiến tôi phải lần tìm ý nghĩa cuộc đời của mình”, và như thế, đại diện duy nhất của Việt Nam lọt vào “Danh sách 10 Nữ Lãnh Đạo Có Tầm Ảnh Hưởng Nhất Trong Lĩnh Vực Công Nghệ Năm 2020” của tờ Analytics Insight , Đoàn Kiều My bắt đầu vượt ra khỏi giới hạn của bản thân, tìm kiếm những điều mới mẻ hơn.

Ths. Lương Ngọc Tiên: “Tôi biết ơn vì đã dám thử thách bản thân”

Quyền lực mềm | The Impact Issue

Inspiring Challenges #EP.5
Ths. Lương Ngọc Tiên: “Tôi biết ơn vì đã dám thử thách bản thân”

Giảng viên danh tiếng về cách thức phát huy trí tuệ cảm xúc, tỉnh thức, lãnh đạo bản thân và lãnh đạo thân tâm trí - Ths. Lương Ngọc Tiên cho rằng cuộc đời không phải là bản kế hoạch cố định, nó cần rất nhiều sự chuẩn bị, sẵn sàng từ bên trong, giúp mình đi vào cuộc sống với thái độ và năng lực toàn diện. Nhưng dù mình làm gì thì đó cũng phải là con người của mình, với những giá trị mà mình xác định sẽ sống với cuộc đời như thế.

Phạm Thị Diệu Anh: “Người đi dây” hão huyền, kiên định với mục tiêu, nhưng sẵn lòng thay đổi

Khởi nghiệp | The Business Issue

Inspiring Challenges #EP.4
Phạm Thị Diệu Anh: “Người đi dây” hão huyền, kiên định với mục tiêu, nhưng sẵn lòng thay đổi

Phạm Thị Diệu Anh, Managing Director của AIM Academy, với gần 15 năm làm việc tại các tập đoàn đa quốc gia tầm vóc, nhưng đã chọn bắt đầu con đường khởi nghiệp đầy thử thách. "Có những lúc mình nghi ngờ bản thân là kẻ thất bại, kém cỏi năng lực. Rằng liệu con đường mình chọn đã sai, có nên từ bỏ và làm điều khác hoặc đi làm thuê trở lại?" là những dấu hỏi người phụ nữ này từng đặt ra cho mình suốt 5 năm qua. Và kết quả đã như thế nào?

Huỳnh Công Thắng: đi tìm giá trị khởi nghiệp cho giới trẻ

Khởi nghiệp | The Business Issue

Inspiring Challenges #EP.2
Huỳnh Công Thắng: đi tìm giá trị khởi nghiệp cho giới trẻ

Dậy sớm và tập thể dục là những thói quen cần có để rèn giũa bản thân nếu muốn thành công, Thắng Huỳnh, mentor (cố vấn) kỳ cựu trong giới khởi nghiệp, nhà sáng lập cộng đồng khởi nghiệp Lead The Change, chia sẻ bí quyết của mình như vậy. Ngay cả khi đã ở vị trí một lãnh đạo, anh vẫn giữ cho mình những thói quen này và tiếp tục truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ.

Trương Thế Vinh - ‘Voi biển’ đa tài và kiên nhẫn

Ăn&Chơi | The Entertainment Issue

Inspiring Stories #EP.31
Trương Thế Vinh - ‘Voi biển’ đa tài và kiên nhẫn

Việc Trương Thế Vinh công khai chính thức về việc ra mắt ban nhạc “Voi Biển” và đánh dấu cho sự trở lại bằng cột mốc tung MV Happy đầu tiên vào ngày 23/9, đang thu hút sự chú ý của cư dân mạng, đặc biệt là khán giả mến mộ chàng ‘Voi biển’ đa tài, đáng yêu, luôn truyền nguồn năng lượng vui vẻ, hứng khởi trong các vai trò gần đây mà anh tham gia.

Nguyễn Phi Vân: Sống không mục tiêu giống đi đường mà không biết đích đến

Quyền lực mềm | The Impact Issue

Inspiring Challenges #EP.1
Nguyễn Phi Vân: Sống không mục tiêu giống đi đường mà không biết đích đến

Nữ tác giả quyển sách cộng tác giữa người và AI đầu tiên tại Việt Nam "NYM - Tôi của tương lai", Nguyễn Phi Vân, nói về thành tựu đạt được trong 5 năm qua nhờ vào việc đặt mục tiêu và bám sát theo mục tiêu đó với quyết tâm lớn và không từ bỏ cho dù phải đánh đổi, phải trả giá, phải đương đầu với thử thách lớn đến như thế nào... thay vì suốt ngày than vãn, đổ thừa lý do hay bấu víu vào những bí quyết thành công từ người khác.

Nguyễn Minh Cường - Người đưa âm nhạc trở về đúng giá trị cảm xúc

Ăn&Chơi | The Entertainment Issue

Inspiring Stories #EP.23
Nguyễn Minh Cường - Người đưa âm nhạc trở về đúng giá trị cảm xúc

Không có nhiều những bản demo viết sẵn, không có những ca khúc có thể gửi cho ca sĩ bất kỳ. Nguyễn Minh Cường viết nhạc theo giọng hát của ca sĩ, tìm lấy những giọng ca “cảm” với màu nhạc của mình để sáng tác dành riêng. Và đó cũng là con đường đưa tên tuổi anh gắn liền với hàng loạt ca khúc hit trong làng nhạc Việt hiện nay.

Cơ duyên với phụ nữ Việt của đồng tác giả “Ba Trieu’s 21st Century Daughters”

Quyền lực mềm | The Impact Issue

Women of Impact #EP.1
Cơ duyên với phụ nữ Việt của đồng tác giả “Ba Trieu’s 21st Century Daughters”

Phu nhân cựu Đại sứ New Zealand tại Việt Nam, bà Irene Ohler đã bất ngờ trước tinh thần năng động mạnh mẽ và tư duy bất cứ điều gì cũng có thể người Việt Nam, nhất là phụ nữ Việt. Bà ví như mình đã phát hiện ra kho báu quý để rồi bắt đầu hành trình mang các câu chuyện Việt kể cho thế giới trong hơn 4 năm qua.

Chuyện khởi nghiệp của Phan Thị Bích Tâm

Khởi nghiệp | The Business Issue

Inspiring Stories #EP.13
Chuyện khởi nghiệp của Phan Thị Bích Tâm

Phan Thị Bích Tâm chọn khởi nghiệp khi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp. Nữ giám đốc quốc gia của MMA Global tại Việt Nam "sắm vai" một nhân viên tư vấn bán hàng chuyên nghiệp tại trung tâm thương mại Takashimaya kể từ khi thương hiệu trang sức Kya Jewel do cô sáng lập chính thức khai trương cửa hàng mới tại đây.

Hitomi Yokoyama - “Người Mẹ Đỡ Đầu” ít ai biết đến của làng thời trang đường phố Nhật Bản

Magazine | The Community Issue

TheFace's Legend
Hitomi Yokoyama - “Người Mẹ Đỡ Đầu” ít ai biết đến của làng thời trang đường phố Nhật Bản

Nữ thiết kế đằng sau dòng Air Max 90 màu xám huyền thoại của Nike ngày nào dường như bị quên lãng nay cũng được giới trẻ Nhật Bản tôn vinh là 'người mẹ đỡ đầu' của thời trang đường phố Nhật Bản bởi những cống hiến của bà không chỉ nằm trong những mẫu thiết kế ấn tượng mà còn là những câu chuyện liên quan đến con người.

Nhà sáng lập Seed Planter: Làm doanh nghiệp tạo tác động xã hội “khó mà dễ”

Cùng nhìn lại | The Impact Issue

Inspiring Stories #EP.10
Nhà sáng lập Seed Planter: Làm doanh nghiệp tạo tác động xã hội “khó mà dễ”

Theo Nhà sáng lập Seed Planter, trong Covid-19, những người "dễ vỡ"(vulnerable) sẽ càng "dễ vỡ". Họ là những người nghèo, đang chịu nhiều thòi, sẽ thường bị ảnh hưởng nặng nề nhất, vì không có nguồn dự phòng tài chính, lại dễ bị thất nghiệp. Do vậy mà startup doanh nghiệp vì xã hội trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.